پروپوزال چیست؟ چگونه پروپوزال علوم پزشکی بنویسیم؟

بسیاری از دانشجویان در نگارش پروپوزال برای تصویب یک ایده ی پژوهشی یا عنوان پایان نامه خود دچار مشکل هستند. در این مقاله سعی داریم تا گزیده ای از نکات بسیار مهم در رابطه با شیوه نگارش پروپوزال برای دانشجویان در علوم پزشکی بیان کنیم. توجه کنید که شما می توانید با استفاده از قسمت ثبت سفارش پروپوزال در پنل حرفه ای مدیتورها در کوتاه ترین زمان سفارش های پژوهشی خود را به برترین پژوهشگران فعال در این زمینه بسپارید. مجموعه مدیتورها با محوریت قرار دادن کیفیت عالی و تحویل به موقع در زمینه انجام سفارشات پژوهشی و استاندارد سازی قیمت ها در افزایش رضایت مشتریان می کوشد.

چگونه پروپوزال بنویسیم؟

اولين قدم براي نوشتن يك پروپوزال انتخاب موضوع است و موضوع بايد داراي معيارهايي باشد كه خلاصه آنها به شرح زير است:

معيارهاي انتخاب یک موضوع تحقيقاتی چيست؟

1- موضوع بايد مناسبت داشته باشد: يعني جزء موضوعات اولويت دار باشد.
2- اجتناب از دوباره كاري در موضوع طرح: براي اينكه بدانيم موضوع مورد تحقيق ما تكراري است يا نه و آيا ارزش تحقيق دارد يا نه، بايد متون مرتبط بررسي شود. با توجه به امكانات موجود و در دسترس، اين امر كار دشواري نيست. محقق مي تواند با مراجعه به مقالات داخلي و خارجي، خلاصه كنگره ها تماس با ساير محققيني كه درخصوص موضوع پژوهش يا موضوعات مشابه كار كرده اند، نظري اجمالي به كارهاي ساير محققين داشته باشد. البته ذكر اين نكته لازم است كه زماني يك موضوع تكراري است كه تمامي ابعاد تحقيق و موضوع مانند هم باشند. ولي اگر از نظر زماني يا مكاني با هم متفاوت باشند، موضوع ديگر تكراري نيست.
3- موضوع قابليت اجراء را داشته باشد: يعني آيا تمامي امكانات و شرايط لازم براي انجام تحقيق درخصوص موضوع مذبور در آن مكان فراهم است يا نه؟ و يك موضوع حتي اگر تمامي ويژگي هاي لازم را داشته باشد، اما قابل انجام نباشد، موضوع خوبي نخواهد بود.
4- كاربردي و مناسب با زمان و مقرون به صرفه باشد: عملاً مطالعاتي در اولويت پژوهشي قرار دارند كه با حداقل هزينه جنبه كاربردي داشته و نتيجه آن براي برنامه ريزان و مديران جامعه در زمان حال يا آيندة نزديك مفيد واقع شود.
5- نداشتن موانع اخلاقي: در مطالعاتي كه در آن جامعة مورد مطالعه انسان بوده و مداخله اي بر سوژه هاي انساني صورت مي گيرد، رضايت مندي و حفظ حرمت انساني و محرمانه نگاه داشتن اطلاعات بسيار ضروري است.
6- مقبوليت سياسي و فرهنگي: موضوع مورد مطالعه بايد مورد پذيرش فرهنگ و عرف جامعه باشد.

نكات مهم در نوشتن عنوان

عنوان از همة قسمت هاي كار بيشتر خواننده دارد. پس در انتخاب عنوان بايد دقت كرد و به نكات زير توجه نمود.
۱- عنوان نبايد خيلي كوتاه و يا خيلي طويل باشد.
۲- دربرگيرندة تمام محتويات كار تحقيقاتي باشد.
۳- از به كار بردن مخففها، اصطلاحات و كلمات غير مصطلح و كلمات انگليسي كه معادل فارسي دارند، اجتناب شود.
۴- به صورت خبري نوشته شود و از عناوين اختصاري استفاده نشود.
۵- سال و مكان انجام تحقيق حتماً ذكر شود.

بيان مسئله يا مشكل

بيان مسئله بايد مختصر و دقيق (حداكثر 1 صفحه) و با ذكر منابع نوشته شود و در نگارش آن به نكات زير توجه كرد.
۱- مسئله و مشكل چيست؟ با جملاتي كوتاه و شيوا ماهيت، شدت، وسعت و عوامل موثر بر مسئله را ذكر كنيد.
۲- به پيامدهاي مسئله و خطرات ناشي از آن اشاره كنيد؟
۳- چرا انجام پژوهش مورد نظر لازم است و با توضيح و ارائه راه حل، اهميت موضوع طرح و ضرورت آن را توجيه نماييد.
نكته: بلافاصله پس از بيان مسئله بايد تمامي مخفف ها و اصطلاحات و منابع مورد استفاده در پاورقي توضيح داده و نوشته شوند.

بررسي متون (منابع) و ادبيات تحقيق

در بررسي متون با مراجعه به كتب، مجلات داخلي و خارجي، تماس با ساير محققين و استفاده از بانكهاي الكترونيك داخلي و خارجي مي توان مروري بر مطالعات ساير محققين در زمينه كار خود يا مشابه آن داشت و با مطالعه آنها از تجربيات و نتايج به دست آمده استفاده كرد و از متدولوژي طرح، روشهاي نمونه گيري و تحليل هاي آماري آنها براي تحقق انجام يك تحقيق مفيد و درست بهره برد. می توانید مثال هایی از بررسی متون را در این قسمت بخوانید.
نكته: در پايان اين قسمت نيز ذكر منابع ضروري است (حداقل 3 منبع).

اهداف، سوالات، فرضيات (با توجه به موضوع پژوهش)

اهداف يك پروژه تحقيقاتي خلاصه آنچه كه بايد با انجام مطالعه به آن برسيم را بيان مي كند.

هدف كلي

آنچه را كه مطالعه به طور كلي به آن دست خواهد يافت، هدف كلي مي گويند. هدف كلي در واقع همان عنوان مطالعه است، با اين تفاوت كه با لغت هاي قابل اندازه گيري مثل “تعيين يا شناخت” که معني و كاربرد دقيق و واضح تري دارند،شروع مي شود.

مثال:

عنوان موضوع: بررسي ميزان شيوع كيست هيداتيك در جمعيت روستايي استان كردستان در سال 1385
هدف كلي: مانند تعيين ميزان نرخ تكفل در جمعيت استان كردستان در سال 1385 .

اهداف اختصاصي (ويژه يا جزيي)

اين اهداف بايد واقع بينانه مطرح شود و به آنچه كه مطالعه براي حل آن طرح ريزي شده متمركز باشند.

اهداف جزئي

در واقع جزئي از هدف كلي هستند و اگر به خوبي تنظيم شوند، محقق را به طراحي روش تحقيق و نحوه گردآوري، تجزيه و تحليل و تفسير داده ها هدايت خواهند نمود. هدف جزئي نبايد از قالب هدف كلي خارج شود و بايد به جنبه هاي اساسي مطالعه محدود باشد. در اهداف جزئي هم بايد از افعالي نظير تعيين كردن، مقايسه كردن، اثبات كردن، محاسبه كردن و برقراركردن استفاده كرد و از به كارگيري افعال مبهم نظير فهميدن، مطالعه كردن و اذعان كردن دوري نمود.
مثال: در مورد مطالعه نرخ تكفل كه در هدف كلي مطرح شد، تعدادي از اهداف جزئي (اختصاصي) را مي توان چنين بيان كرد.
۱- تعيين ميزان تكفل در جمعيت استان كردستان بر حسب جمعيت روستايي و شهري.
۲- تعيين ميزان تكفل در جمعيت استان كردستان بر حسب ميزان تحصيلات.
نكته: در اهداف جزئي (اختصاصي) معمولاً 2 نوع هدف با توجه به نوع مطالعه مطرح مي شوند.

1- اهداف توصيفي: اين اهداف معمولاً نرخ تكفل در شهر و روستا و ميانگين نرخ در استان را مي سنجد و نتيجه آن معمولاً به صورت اعداد بيان مي شود.

2- اهداف تحليلي: اين اهداف معمولاً تعيين ارتباط يا مقايسه دو موضوع را مي سنجد و نتيجه آن به صورت تحليلي بيان مي شود.
مثال:

1- تعيين ميانگين نرخ تكفل در جمعيت روستايي استان كردستان در سال 1385 (هدف توصيفي)

2- تعيين ارتباط بين نرخ تكفل و ميزان تحصيلات در جمعيت روستايي استان كردستان در سال 1385 (هدف تحليلي)

اهداف كاربردي

معمولاً در بعضي از مطالعات هدف ديگري تحت عنوان هدف كاربردي نيز وجود دارد كه در آن نحوه به كارگيري نتايج حاصل از بررسي تحقيقات را مشخص مي كند و ساختار مشخصي ندارد.
نكته: ذكر اين نكته لازم است كه اهداف بايد تمامي قسمت هاي مسئله را آنچنان كه تحت عنوان بيان مسئله آورده شده است، در برگيرد. اگر مسئله تحقيق با دقت كافي بيان شده باشد، تنظيم اهداف آسان تر خواهد بود.

سوالات تحقيق و فرضيات

در يك مطالعه توصيفي اهداف توصيفي به سئوالات توصيفي تبديل مي شوند كه معمولاً جواب آنها عدد است.
مثال: ميزان نرخ تكفل در جمعيت روستايي استان كردستان در سال 1385 بر حسب جنس چقدر است؟

در يك مطالعه تحليلي اهداف تحليلي به فرضيات تبديل مي شوند و يك فرضيه توضيح يا پيش گويي اين مسئله است كه چرا يك يا چند عامل، عوامل ديگر را تحت تأثير قرار مي دهند.
مثال: نرخ تكفل در جمعيت روستايي استان كردستان در افراد بي سواد بيشتر از افراد تحصيل كرده است.

متدولوژي تحقيق

در اين بخش نوع مطالعه (توصيفي يا تحليلي) و جامعه موردنظر كه تحقيق بر روي آن صورت مي گيرد، بايد توضيح داد شود. در اين مرحله بهتر است با كمك مشاور آماري يا مشاور روش تحقيق آگاه به تجزيه و تحليل داده ها، حجم نمونه و روش تحليلهاي آماري را مشخص كرد.

مدت زمان لازم براي اجراي طرح

در اين قسمت زمان لازم براي اجراي طرح بايد ذكر شود و نوع و تاريخ فعاليتهاي انجام شده را در خصوص انجام طرح در جدولي زماني به نام جدول گانت كه در فرمهاي پروپوزال وجود دارد مشخص شود.

فهرست منابع

در اين بخش مشخصات منابع مورد استفاده در متن پروپوزال ارائه مي گردد و فهرست منابع فارسي و انگليسي همراه با هم نوشته مي شود. از نرم افزار های مختلفی می توان برای رفرنس زدن استفاده کرد که مشهورترین آن ها نرم افزار End note می باشد.

برای آشنایی بیشتر با مطالب علمی و پژوهشی روز دنیا در حیطه علوم پزشکی با مجموعه علمی و پژوهشی مدیتورها در اینستاگرام همراه باشید.