متغیرها در پروپوزال های پزشکی
معمولاً در تحقیق پدیده ها و مفاهیم مختلف مورد مطالعه قرار گرفته و روابط میان آن ها بررسی می شود. مفاهیم مورد توجه در مطالعات علوم پزشکی در صورتی که به طور عملی تعریف شوند متغیر نامیده می شوند. در واقع ویژگی هایی را که محقق مشاهده یا اندازه گیری می‌کند متغیر می‌گویند و به عبارت دیگر متغیر به مفاهیم و ویژگی هایی اطلاق می شود که می توان دو یا چند ارزش یا عدد برای آن جایگزین کرد و نشان دهنده تغییر از فردی به فردی دیگر و یا از حالتی به حالت دیگر است.
برای اینکه با نوشتن صحیح متغیرهای پروپوزال پزشکی، دندانپزشکی، پرستاری، داروسازی و سایر رشته های علوم پزشکی آشنا شوید با ما همراه باشید.
متغیر چیزی است که از فردی به فرد دیگر و یا در یک فرد از زمانی به زمان دیگر تغییر می‌کند. از فردی به فرد دیگر مثل رنگ چشم، قد، وزن و در یک فرد از زمانی به زمان دیگر مثل وزن یا سن. متغیرها ارزش های مختلفی را قبول می کند. بسیاری از مطالعات علوم پزشکی برای توصیف این تغییرات و یا پی بردن به چرایی این تغییرات انجام می شود. متغیرها را به صورت های مختلف دسته بندی می کنند، از جمله بر حسب موقعیتی که در تحقیق دارند یا بر حسب مقیاس اندازه گیری آنها.
متغیرهای مستقل و وابسته در پروپوزال های پزشکی
یک دسته بندی برای متغیرها وجود دارد که شامل متغیر مستقل و وابسته است. متغیرهای مورد مطالعه در پروپوزال پزشکی منحصر به ویژگی های افراد تحت بررسی و شرایط موجود نیست، بلکه در مواردی محقق یک متغیر وارد مطالعه می کند و به عبارتی متغیر جدید ایجاد می شود تا اثرات آن مورد بررسی قرار گیرد. این متغیر را متغیر مستقل می‌گویند. بنابراین متغیر مستقل متغیری است که محقق آن را دست کاری، کنترل و یا مشاهده می کند تا اثر آن را روی افراد مورد مطالعه و متغیر وابسته دریابد. در علوم پزشکی معمولاً این متغیر روش درمانی، پیشگیری، تکنیک جراحی و یا عامل خطر می باشد. متغیر وابسته هم متغیری است که به منظور پی بردن به اثر متغیر مستقل مورد مشاهده یا اندازه‌گیری قرار می گیرد. معمولاً در پژوهش متغیر وابسته مورد سنجش قرار می گیرد.
پس روش‌های متعددی برای پی بردن به عوامل ایجادکننده پدیده‌ها انجام می شود. مثلاً آیا داروی خاصی موجب کاهش علایم بیماری می شود، آیا مصرف سبزیجات موجب پیشگیری از سرطان روده بزرگ می شود، آیا استروژن در پیشگیری از استئوپروز زنان یائسه موثر است. در این مثال ها دارو، سبزیجات و استروژن متغیر مستقل و علایم بیماری، سرطان روده و استئوپروز متغیر وابسته هستند. در یک مطالعه متغیر وابسته به متغیری اطلاق می‌شود که در اثر اجرا حذف یا تغییر متغیر مستقل تغییر می کند. متغیر وابسته برعکس متغیر مستقل در اختیار محقق نیست و او نمی تواند در آن تصرف یا دست کاری کند. معمولاً در بیشتر مطالعات پزشکی یک متغیر وابسته و چندین متغیر مستقل داریم و وقتی اثر A را روی B می سنجیم B متغیر وابسته و A متغیر مستقل است.
متغیرهای کمی و کیفی در پروپوزال پزشکی
دسته بندی دیگری که برای متغیرها وجود دارد بر حسب کمی و کیفی بودن است. همان طورکه گفته شد متغیر یک مفهوم است که می تواند مورد مشاهده و اندازه گیری قرار گیرد. این اندازه گیری ممکن است به صورت کیفی و کمی انجام شود. متغیر کمی به متغیری اطلاق می شود که از نظر کمی تغییر می کند و تفاوت های ناشی از این تغییرات با استفاده از عدد ثبت می شود و محاسبات ریاضی از قبیل جمع و تفریق و تقسیم را می توان در مورد آنها انجام داد. به عبارت دیگر متغیر کمی متغیرهایی هستند که انسان توانسته است برای آنها واحد اندازه گیری معین کند مثل: قد، وزن و سن. در پروپوزال این متغیرها مورد سنجش و اندازه گیری قرار می گیرند. متغیر کمی را می توان به متغیرهای کمی پیوسته و گسسته تقسیم کرد.
متغیر کمی پیوسته متغیرهایی هستند که می توانند بین دو مقدار خود تمامی اعداد حقیقی ممکن را اختیار کنند، مثل وزن اما متغیر گسسته کمیتی است که می تواند به عنوان مقادیر خود مجموعه شمارش پذیر اعداد یا زیرمجموعه از آن را اختیار کند مثل تعداد افراد خانواده یا تعداد دندان های پوسیده.
متغیر کیفی به متغیری اطلاق می شود که تغییرات ناشی از آنها کیفی است و برای ثبت نام ممکن است از روش های دیگری غیر از عدد استفاده شود. به عبارتی دیگر متغیر کیفی متغیری است که محقق نمی تواند آن را اندازه گیری کند و ویژگی های آن را به وسیله ارقام ریاضی نمایش دهد. این گونه متغیرها را نمی توان جمع و تفریق کرد و برای آنها مبدأ اندازه‌گیری نیز وجود ندارد مثل رنگ مو، رنگ چشم و جنس. که این ها مثال‌هایی از متغیرهای کیفی هستند.
برخی از متغیرهای کیفی اسمی هستند و برخی دیگر از متغیرهای کیفی رتبه ای هستند. به طور مثال جنس یک متغیر کیفی اسمی است، چرا که بین جنس مرد و زن تفاوتی از نظر رتبه وجود ندارد، ولی ممکن است متغیرهای کیفی رتبه‌ای باشند. به طور مثال اگر به یک سوال بخواهیم گزینه های عالی، خیلی خوب، خوب، متوسط، بد و ضعیف را نسبت دهیم این متغیر کیفی رتبه ای می باشد.
جدول متغیرها در پروپوزال پزشکی
در پروپوزال یک جدول متغیرها وجود دارد که در این جدول متغیرها باید به طور کامل مشخصات هر متغیر وارد شود، یعنی برای هر متغیر بگوییم که اولاً مستقل است یا وابسته، ثانیاً کمی است یا کیفی، اگر کمی است گسسته است یا پیوسته و اگر کیفی است اسمی است یا رتبه ای. همچنین واحد اندازه‌گیری هر متغیر نیز باید تکمیل شود. یعنی برای هر متغیر بگوییم نحوه اندازه‌گیری به چه شکل است. به طور مثال برای اندازه گیری فشارخون نحوه اندازه گیری دستگاه سنجش فشار خون است، ولی برای اندازه‌گیری سن سؤال توسط چک لیست یا پرسشنامه پرسیده می شود.