اچ ایندکس یا شاخص اچ | h-index چیست؟
مطمئنا اسم اچ ایندکس رو تا الان خیلی شنیده باشید، مثلا میگن فلان استاد چقدر خفنه اچ ایندکسش 60 هست! شاید با خودتون فکر کرده باشید این شاخص اچ یا همون اچ ایندکس که میگن چی هست و چه فایده ای داره! من ثمین داودی هستم و در این محتوای آموزشی میخوایم که پاسخ چند پرسش مهم در رابطه با h-index رو بدیم!
شاخص اچ یا h-index چی هست؟
این شاخص ، شاخصی هست که به هر محققی که انتشارات علمی چاپ شده داره اختصاص پیدا می کنه و به ما کمک میکنه محققان توانمند اون حوزه رو بشناسیم. پس به طور کلی میشه گفت هر محققی که تعداد انتشارات علمی با کیفیت بهتری (با استناد بیشتر) داشته باشه اچ ایندکس بالاتری خواهد داشت و همینطور هر مجله ای که تعداد مقالات با استناد بیشتر داشته باشه این شاخصش بیشتر میشه.
چجوری به دست میاد؟
اگر یک محقق شاخص اچ اش x باشه : یعنی ، x تعداد مقاله داره که حداقل x تا سایتیشن داره .مثلا، فرض کنید محققی 20 تا انتشارات علمی ( مثل مقاله ) داره که یکیش 20 تا استناد داره یکیش 40 تا یکیش دو تا و بقیه انتشارات علمی ش سایتیشنی ندارن ، در این صورت شاخص اچ اش دو خواهد بود. چرا؟ چون حداقل دو تا مقاله داره که دو تا سایتیشن داشته باشند. خب اگر محققی شاخص اچ 50 داشته باشه یعنی چی ؟ یعنی حداقل 50 تا مقاله داره که هر کدوم حداقل 50 بار استناد شده اند. امیدوارم متوجه شده باشید 🙂
چطور متوجه بشیم شاخص اچ فلان محقق چنده؟
سوال خوبیه! هر محقق میتونه برای خودش در اسکوپوس و گوگل اسکالر و … نمایه بسازه و تو اون نمایه اش مقالات چاپ شده اش نمایش داده میشه. خود این سرویس دهنده هایی مثل گوگل اسکالر و .. در کنار اسم اون محقق شاخص اچ اش رو مینویسن. یه راه دیگه اش هم استفاده از سایت isid.research.ac.ir هست که نمایه پژوهشی اعضای هییت علمی وزارت بهداشت رو در بر داره و با سرچ کردن اسم استاد هیئت علمی ، اچ ایندکسش قابل مشاهده است.
یه نکته مهم دیگه این هست که شاخص اچ هر فیلد تحقیقاتی فرق میکنه. مثلا فرض کنید محققی در زمینه بیماری های قلبی عروقی مقاله منتشر میکنه و شاخص اچش 50 هست و محقق دیگری در زمینه علوم کامپیوتر مقاله منتشر میکنه و شاخص اچ اش 10 هست. نمیشه لزوما گفت محقق اول بهتر از محقق دوم هست چون فیلدشون کاملا متفاوته! و هر فیلد تحقیقاتی سایتیشن مقالاتش فرق میکنه و کم و زیاد هست. و یادتونم هست که پایه محاسبه اچ ایندکس سایتیشن بود دیگه؟!
چجوری میتونیم شاخص اچ خودمون رو افزایش بدیم؟
هر چه انتشارات علمی هر شخص استناد (Citation) بیشتری داشته باشه و به اصطلاح انتشاراتش باکیفیت تر باشن و بیشتر دیده بشن، طبیعتا استناد بیشتری خواهند داشت. مثلا اگر یه محقق 20 تا مقاله داشته باشه و فقط دو تا مقاله اش دو تا استناد داشته باشن شاخص اچ اش 2 خواهد بود که عدد زیادی نیست هر چند که تعداد مقالاتش زیاده! پس توجه داشته باشید که تعداد مقاله مهم نیست، تعداد مقاله با کیفیت مهم هست.
متاسفانه الان دیده میشه که یه سری از افراد فقط دنبال چاپ مقاله هستن ، یادمون باشه که هدف ما باید گسترش علم، ارائه خدمات با کیفیت و پاسخ به سوالات و ابهامات علم باشه نه صرفا چاپ کردن مقاله! اگه ما مقاله با کیفیت و خوب ارائه بدیم مطمئنا خود به خود مقاله ما استنادات بیشتری هم خواهند داشت و شاخص اچ مان بیشتر خواهد شد.
خب پس گفتیم که یکی از راه های افزایش این شاخص ، تولید انتشارات علمی با کیفیت تر هست چون خود به خود استنادات بیشتری خواهند داشت.
راه دیگه اینه که کاری بکنیم انتشارات علمی ما بیشتر دیده بشه در این صورت احتمال افزایش سایتیشن وجود داره. برای این هدف ، میتونیم مقاله هامون رو در پایگاه هایی مثل ریسرچ گیت، آکادمیا ، لینکدین و … منتشر کنیم. چون در این پایگاه ها ، محققین با هم در ارتباط هستن و با این کار مقاله مون رو راحت تر و بیشتر مشاهده میکنن. توصیه میشه اگر مقاله اتون در ژورنال غیرپولی (برای نویسندگان – پولی برای خوانندگان) چاپ کردین و پی دی افش قابل دسترسی نیست، در این وبسایت ها پی دی اف مقالاتتون رو اپلود کنید تا هم کار خیر کرده باشین 🙂 و هم مقالاتتون بیشتر خونده بشن!
البته حواستون باشه اگر مقاله تون رو در ژورنال غیرپولی (برای نویسندگان – پولی برای خوانندگان) چاپ کردین و میخواین در نمایه تون پی دی افش رو آپلود کنین، قبلا از ژورنال کسب اجازه کنید.
یک راه دیگه ای هم وجود داره و اون هم اینه که یک ویدیو کوتاه در توضیح انتشارات علمیتون در سایت یوتیوب بارگذاری کنید. سایت یوتیوب مخاطبین زیادی داره و احتمال دیده شدن و سرچ شدن مقاله تون رو افزایش میده. همچنین انتشار توضیحات کوتاهی درباره مقالات علمیتون در توییتر کمک شایانی به دیده شدن مقاله میکنه.
امیدوارم که این محتوا اطلاعات جدیدی رو بهتون منتقل کرده باشه.
یادآوری کوچیک: هدف اصلی ما از ریسرچ و تحقیقات علمی کمک به توسعه علم هست نه افزایش این شاخص ها و امتیازات حاصل از انتشار مقاله!
پایان | ثمین داودی
شما می تونید با لمس تصویر زیر از کارشناسان پژوهشی مدیتورها مشاوره ی رایگان در زمینه ی مقاله نویسی، پروپوزال نویسی و سابمیت و پیگیری مقاله دریافت کنید.
