5 روش اساسی در انتخاب عنوان پروپوزال پژوهشی
برای شروع یک پژوهش در اولین قدم باید بدانیم که عنوان پژوهشی ما چیست؟ هر اندازه که عنوان ما دقیق و با نوالیتی بیشتر باشد، در انتها پژوهش بهتری ارائه می دهیم. اما سوالی که بیشتر دانشجوها یا پژوهشگرانی که می خواهند پژوهش را شروع کنند؛ می پرسند این است که برای انتخاب عنوان پژوهشی باید از کجا شروع کنیم و ساده و البته هوشمندانه ترین روش ها برای رسیدن به عنوان چیست؟ در این مقاله با توضیح 5 روش اساسی به این سوال پاسخ خواهیم داد.
روش اول: استاد باتجربه، جوان و در دسترس!
لطفا دوباره تیتر را بخوانید! بسیاری از ما پژوهشگران و دانشجویان زمانی که به مرحله ی انتخاب عنوان برای پروپوزال می رسیم، تمام انرژی و انگیزه ی خود را از دست می دهیم به خصوص اگر عنوانی انتخاب کرده باشیم و در مرحله ی اول از کمیته ی پژوهشی دانشگاه رد شده باشد. شاید این روش بهترین روش برای حل مشکل باشد! شما باید پیش از انتخاب عنوان پروپوزال خود تمام جوانب و مراتب را در نظر بگیرید. برای مثال بدانید آیا عنوان شما جدید است؟ آیا جمعیت مطالعه ی شما در دسترس است؟ آیا روش های لازم برای ارزیابی مطالعه شما وجود دارد؟ آیا کمیته ی پژوهشی دانشگاه می تواند هزینه ی انجام پروژه شما را پرداخت کند؟ آیا انجام این طرح پژوهشی در محدوده ی زمانی و مکانی شما امکان پذیر است؟ پر واضح است که به عنوان یک دانشجو یا پژوهشگر که تازه با مقوله ی پژوهش رو به رو شده، این امر غیر ممکن یا حداقل بسیار سخت است! پس راه حل آن چیست؟ استاد گرامی است! اما در این مقاله به شما می گویم که هر استادی نمی تواند راه حل این مشکل باشد بلکه شما باید استادی را انتخاب کنید که در مرحله ی اول با پژوهش آشنایی داشته باشد و سابقه ی چند ساله ای را در مرکز مورد نظر شما داشته باشد برای مثال ۵ سال در آن دانشگاه یا بیمارستان یا آزمایشگاه کار کرده باشد اما توصیه می کنم خیلی به سمت اساتید پر مشغله و با سابقه ی زیاد نروید چرا که مشغله ی آن ها معمولا اجازه‌ی صحبت و همراهی با شما را نمی دهد. پس علاوه بر اینکه استاد مورد نظر شما سابقه ی نسبی دارد باید جوان و پر حوصله باشد تا در مشورت با ایشان دقت لازم انجام شود. بعلاوه اینکه استاد شما باید احساس مسئولیت پژوهشی داشته باشد بطوری که در طول انجام پروژه که شما پیگیری های لازم را انجام می دهید به تماس تلفنی شما پاسخ بدهد یا هر هفته چند ساعت به بحث در رابطه با چالش های پژوهشی پیش روی شما بپردازد. این استاد گلی است از گلهای بهشت! و می تواند در انتخاب عنوان به شما کمک کند بطوری که چون با مرکز شما آشنا است، معمولا پاسخ به پرسش هایی که در ابتدا آورده شد را می داند و معمولا حتی عناوین آماده ی زیادی دارد که در اولین مرحله می تواند مورد تایید شورای پژوهشی قرار گیرد.
روش دوم: سرچ در پایگاه های داده و گوگل اسکولار
این روش مستلزم آشنایی با روش های جستجو در پایگاه های داده است. پس اگر شما در گام های ابتدایی مسیر پژوهش هستید این روش به شما پیشنهاد نمی شود اما اگر زمینه ی پژوهشی خود را انتخاب نموده اید و این مهارت را دارید که در پایگاه های پابمد و گوگل اسکولار و جهاد دانشگاهی (SID) سرچ کنید؛ این روش می تواند اولین روش برای انتخاب عنوان باشد. بطوری که کافی است شما ضمن آشنایی نسبی با مرکزی که در آن قرار دارید و اطمینان از فیلد پژوهشی خود؛ یک سرچ باز داشته باشید. برای مثال فیلد پژوهشی شما دیابت است و شما دانشجوی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی هستید و می خواهید در بیمارستان مفید که مرتبط با اطفال است پژوهش خود را انجام دهید. کافی است ابتدا گوگل اسکولار را باز کنید سرچ لاین [ Pediatric AND Diabetes ] را وارد کنید. در این زمینه مطالعات زیادی انجام شده است اما اگر محدوده زمانی مطالعات را به ۵ سال اخیر تغییر دهید عناوین جدید انجام شده در سطح جهان را خواهید یافت! این مرحله کمی طول می کشد چون شما باید مطالعات را یکی یکی بررسی کنید. به خصوص مطالعات مروری می توانند کمک بیشتری به شما کنند از جهت اینکه به بررسی مروری بر مطالعات چند سال اخیر در این حوزه پرداخته اند اما شاید اگر کمی تجربه داشته باشید از عناوینی که بطور مشخص در ۵ سال اخیر کار شده است می توانید بطور جزئی به عنوان مورد نظر خودتان نزدیک بشوید برای مثال در سرچ خودتان با این عنوان به انگلیسی رو به رو می شوید: بررسی ریسک کمبود ویتامین دی در بروز DKA در کودکان مبتلا به دیابت تایپ ۱
خب اگر این عنوان جدید باشد و در یک سال اخیر در یک کشور جهان اول مثل آمریکا انجام شده باشد می تواند گزینه ی خوبی باشد. برای این کار یک بار دیگر بصورت جزئی تر آن را در پابمد بررسی کنید: [Pediatric AND Diabetes AND Vitamin D deficiency ]. مطالعات اخیر را خوب بررسی کنید و در صورتی که همین عنوان از نظر شما خوب باشد شما می توانید با استاد خود مشورت کنید اما حتما پیش از مشورت با استاد خود در یکی از پایگاه های ایرانی، کلید واژه های ذکر شده را به فارسی سرچ کنید تا مطمئن شوید این کار در ایران بررسی نشده است. برای این منظور SID ، ایران داک و مگ ایران می تواند کافی باشد. لازم به ذکر است که پس از اطمینان مشورت با استاد از اوجب واجبات است! چرا که هرچقدر هم که شما expert باشید دید استاد نسبت به مرکز و دانشگاه و زمانی که طرح پژوهشی باید انجام شود را ندارید!
شما می تونید با لمس تصویر زیر از کارشناسان پژوهشی مدیتورها مشاوره ی رایگان در زمینه ی مقاله نویسی، پروپوزال نویسی و سابمیت و پیگیری مقاله دریافت کنید.
روش سوم: قسمت پیشنهادات مقالات، پایان نامه ها و حتی کتب رفرنس (تکست) دروس شما
تیتر این روش کاملا جامع نوشته شد ولی براساس جایگاه شما و هدف شما از انتخاب عنوان هرکدام می تواند موثر باشد. اگر دانشجوی ارشد یا دکتری هستید و می خواهید برای پایان نامه ی خودتان عنوان انتخاب کنید آسان ترین روش سر زدن به کتابخانه ی دانشگاه و محلی است که پر از پایان نامه های از قبل انجام شده است که اتفاقا گرد و خاک زیادی هم گرفته اند! با یک غربالگری ساده پایان نامه های ۳ سال اخیر را جدا کنید و در ابتدا عنوان، سپس بخش روش اجرا و در نهایت قسمت نتیجه گیری و پیشنهادات آن را با دقت زیادی بخوانید. این موضوع از این جهت مهم است که دانشجویی که این پایان نامه را نوشته، دید کافی در مورد مرکز پژوهشی و دانشگاه شما و سختی کار انجام شده و محدودیت های آن بدست آورده که می تواند به شما در انتخاب عنوان و پژوهشی که می خواهید انجام دهید کمک به سزايي کند. بنابرین قسمت هایی که گفتم را دقیق بخوانید و در نهایت پیشنهادات پایان نامه که در واقع عنوانی است که به ذهن دانشجوی آن طرح رسیده است را یادداشت کنید. این مسئله برای دانشجو هایی که می خواهند پایان نامه بنویسند کمک کننده است اما به پژوهشگرانی که سعی در تولید سواد با ارائه ی مقاله دارند توصیه نمی شود و توصیه ی ما به این عزیزان؛ خواندن قسمت نتیجه گیری مقاله ها به خصوص مقاله های مروری و به ویژه مطالعات سیستماتیک ریویو و در درجه‌ی بعدی خواندن کتاب های رفرنس درسی خودشان است که در قسمت هایی از متن آن ها به بررسی کانترورسی ها (Controversy) و خلأهای علمی در دنیا پرداخته است.
روش چهارم: شرکت در کنگره ها، سمینارها و کنفرانس های علمی
این روش به همه توصیه می شود و بسیار کارآمد است. برای این منظور فقط کافی است فعال باشید! شرکت در کنگره های پژوهشی اساسا علاوه بر اینکه جنبه ی علمی دارد می تواند به نوعی یک تفریح علمی هم به حساب بیاید به طوری که در طول این مدت شما می توانید دوست جدید بگیرید و با اساتید و پژوهشگران علمی جدیدی آشنا شوید. گوش دادن به صحبت سخنران ها و ارائه دهندگانی که سال ها در دنیای پژوهش فعالیت داشته اند علاوه بر اینکه به شما در انتخاب عنوان کمک می کند، می تواند به شما یک دید وسیع از نظر فیلد پژوهشی ای که به آن علاقمند هستید بدهد. البته این موضوع مستلزم این است که شما یک دفترچه یادداشت داشته باشید و عناوین مهم یا نکات مهم دیگر را یادداشت کنید که بعد از آن به خاطر بیاورید. توصیه می کنم فقط کنگره های معتبر و با سابقه در سطح خودتان را انتخاب کنید. مثلا اگر دانشجوی پزشکی هستید کنگره ی فوق تخصصی را انتخاب نکنید! پر واضح است که به شما کمکی نمی کند و حتی خسته کننده هم خواهد بود! بعلاوه هر کنگره ای خوب نیست حتما باید معتبر باشد. یکی از کنگره هایی که توصیه می شود ISCOMS است که هر ساله در هلند تشکیل می شود (خرداد ماه) و برای همه ی دانشجوهای رشته های مختلف علوم پزشکی مناسب است. توصیه می کنم حتما به وبسایت کنگره سر بزنید. در این قسمت یک ویدئو از این کنگره قرار دادم که توصیه می کنم حتما ببینید. یکی دیگر از کنگره های معتبر ECTRIMS است که به معنی کنگره ی اروپایی برای معالجه و پژوهش در زمینه ی Multiple Sclerosis است که به شدت به دوستان و همکارانی که در زمینه نوروساینس و MS کار می کنند توصیه می شود. چون علاوه بر اینکه به شما دید وسیع برای پژوهش های بعدی می دهد گرنت های پژوهشی خیلی خوبی در این کنگره ارائه می شود که می تواند تغییر اساسی در آینده ی علمی و پژوهشی شما ایجاد کند. هم چنین هر ساله در یکی از کشورهای اروپایی تشکیل می شود و از کل دنیا اساتید و پژوهشگران حرفه ای و مشهور زیادی در این کنگره حضور پیدا می کنند و می تواند به شما برای لینک شدن با اساتید و گرفتن ریسرچ پوزیشن هم مناسب باشد. در ایران هم کنگره های علمی و تخصصی خیلی خوبی تشکیل می شود که شما می توانید با یک سرچ ساده در گوگل از زمان و محل تشکیل شدن آن ها مطلع شوید.
روش پنجم: مجموعه پژوهشی مدیتورها
خوشبختانه در سال ۱۳۹۸ یک وبسایت پژوهشی راه اندازی شد که بصورت تخصصی در حوزه ی پژوهش در علوم پزشکی یعنی پزشکی، داروسازی و دندانپزشکی و علوم پایه ی پزشکی که شامل رشته های میکروبیولوژی، علوم آزمایشگاهی، ژنتیک، پرستاری، بیوشیمی، زیست شناسی، هماتولوژی، فیزیوتراپی و سایر رشته ها در این زمینه می باشد؛ می پردازد. تیم بزرگی که در این مجموعه فعالیت می کنند شامل پژوهشگران و حتی تعدادی از اساتید هیئت علمی در ایران هستند که عمر خود را در این مقوله گذرانده اند و با زیر و بم پژوهش در علوم پزشکی آشنا هستند و می توانند در انتخاب عنوان به شما کمک کنند. علاوه بر این در زمینه ی ترجمه، پارافریز مقاله و ادیت زبانی نیتیو گروه مدیتورها روش های نوین و منظمی در نظر گرفته است که می تواند به هر پژوهشگر در ارائه ی با کیفیت پژوهش خود کمک کند. هم چنین بررسی سرقت علمی (پلاجیاریزم) با iThenticate ، مشاوره در نگارش انواع مطالعات پژوهشی، پروپوزال و مقاله و سابمیت و پیگیری آن و خدمات بسیار مهم دیگر در این موسسه ارائه شده که از بحث اصلی ما خارج است! نکته ی قابل توجه درمورد مدیتورها، تخصصی سازی این موسسه در حیطه ی علوم پزشکی و سازمان دهی افراد شاخص در این حوزه و همکاری با باهوش ترین ها در این مرکز است. پس اگر ۴ روش اول به شما کمک نکرد می توانید روی کمک مجموعه مدیتورها نیز حساب کنید [www.meditorha.com].
پایان!